Waarom houdt de Gemeente Asten vast aan sloop?
De gemeente heeft het voornemen een sloopvergunning af te geven voor het rijksmonument Koningsplein 16 om het kavel “schoon’’ op te leveren, om zo tegemoet te komen aan de wens van geïnteresseerde investeerders. Vervolgens kan de ontwikkeling gestart worden om het Koningsplein te vervolmaken. Het levert mogelijk een tweede “De Gitsels”op én een prijsvraag voor een passende naam voor het nieuwe complex. Dit zou zo maar het doemscenario kunnen zijn voor het zoveelste monumentale pand dat geofferd wordt.
Dit staat haaks op het initiatief van Asten en omringende gemeenten om te pleiten voor de Peel met een culturele biotoop als toeristische trekpleister. Zie artikel in Peelbelang 28-4-2016 waarin letterlijk staat: De Peel gaat kapot aan een tekort aan trots op ons cultureel erfgoed en op de identiteit van het gebied. Met andere woorden Asten koester uw erfgoed en ga op zoek naar iconen en verhalen. Dit geldt blijkbaar niet voor “Anneke de Bruijn”, een van de oudste tastbare plekken in Asten.
Wij als stichting Anneke de Bruijn zijn ook tegen de toestand zoals het er nu bij staat, maar wij zijn er van overtuigd dat het pand en historische omgeving met respect behandeld dient te worden, dat het pand bij een nieuwe ontwikkeling op die locatie behouden kan blijven en dat het pand ook een extra waardering geeft aan de plek. Als het pand weer is gerestaureerd zal niemand meer zeggen dat het gesloopt moet worden en is het een schitterend pand. Vooruitgang is juist historische panden koesteren.
De stichting geeft daarom in de Zienswijze ook te kennen dat wij tegen sloop zijn en een duurzamere ontwikkeling willen zien van de locatie. De belangenafweging tussen enerzijds het algemeen belang van behoud van cultureel erfgoed en anderzijds het particulier belang is onvoldoende. In de Zienswijze wordt dan ook verzocht om het voornemen van sloop op te schorten.
Koningsplein 16 is sinds 1977 rijksmonument. De eigenaren/gemeenten gokken al jaren op sloop en doen alles om dit te bewerkstelligen. Bij Koningsplein 12 en 14 is dit gelukt. De enige maas in de wet is het laten vervallen van de panden, zoals de burger in Asten al jarenlang merkt. Nu wordt ineens onderzoek gedaan naar restauratie door de eigenaren, en met als argument te komen dat het te vervallen is om te restaureren. Beetje rare gang van zaken. Zeker als het om een rijksmonument gaat.
Anneke de Bruijn is niet zomaar een vervallen kruidenierswinkel, maar is een stuk tastbare geschiedenis in Asten, waarvan de wortels nog teruggaan tot de 13e eeuw. Ter vergelijking: de huidige grote kerk is eeuwen jonger en stamt uit 1898. Koningsplein 16 stond op een strategisch kruispunt naast de oude kerk, waarvan de geschiedenis nog niet is uitgeklaard.
Identiteit is niet alleen de sociale omgeving, maar ook de ruimtelijke omgeving. Asten is een dorp en de vroegere eenlaagse panden weerspiegelen dit het meest. Het verdwijnen van oude panden tast die identiteit van Asten aan. Denk bijvoorbeeld aan de sloop van banketbakkerij Hoes. Door sloop wordt immers definitief afscheid genomen van onze tastbare identiteit als dorp. Dit moet een halt worden toegeroepen.
De gemeente zet nu lukraak in op sloop, zonder met een plan te komen dat sociaal en economisch ingepast is. De gemeente stevent met oogkleppen op af op het particulier belang. Juist van een gemeente zou je verwachten dat moeite wordt gedaan om het collectief belang – dat het cultureel erfgoed is – veilig te stellen in toekomstige planvorming. Er zijn geen modellen onderzocht hoe nieuwbouw dit kan financieren.
De gemeente heeft in vorige coalities geprobeerd om het pand te redden en er is een studie geweest naar mogelijke vormentaal. Er is daarna diverse malen belangstelling getoond voor ontwikkeling op de locatie, met behoud van het pand. Dat werd ondersteund door die studie en ook door het bouwkundig rapport dat onder meer in opdracht van de Rijksdienst Cultureel Erfgoed is opgesteld. De belangstellenden kregen geen medewerking. Wij hebben samen met een ondernemer in Asten geprobeerd om samen te werken met de gemeente, maar ook wij kregen geen medewerking. In de argumentatie van de gemeente, bij het voorgenomen besluit voor sloop, worden wij niet eens als organisatie genoemd en betrokken, ondanks enkele gesprekken. Waarom de gemeente en eigenaren zo handelen is ons ook een raadsel.
Allerlei erfgoedinstanties: Heemschut, de Rijksdienst, de monumentencommissie, hebben al jaren negatief advies gegeven ten aanzien van sloop en pleiten voor behoud. Dit laat de gemeente domweg links liggen. Door niemand te faciliteren nemen de eigenaren/gemeente moedwillige de wind uit de zeilen, opdat het maar gesloopt wordt.
Gemeente, rijksmonumenten zijn niet alleen een last, maar leveren waarde op voor ons centrum en worden daarnaast ook ondersteund door aantrekkelijke hypothecaire regelingen en subsidiemogelijkheden (waar al jaren gebruik van kon worden gemaakt).
Stichting Anneke de Bruijn